Goniec
Jedna z dwóch lekkich figur w szachach (drugą jest skoczek). Specjalizuje się w działaniach długodystansowych oraz w szczególnych sytuacjach pełni funkcję bardzo użytecznej figury defensywnej. Jego obecność w pozycji, w wielu przypadkach jest siłą przeważającą szalę zwycięstwa na naszą stronę.
Pozycja początkowa gońców
Gońce w pozycji początkowej znajdują się odpowiednio na:
- Białe: czarnopolowy na polu c1, a białopolowy na polu f1,
- Czarne: czarnopolowy na polu f8, a białopolowy na polu c8
Na szachownicy gońce stoją odpowiednio, po bokach króla i hetmana – tak jak zostało to przedstawione na grafice obok. Ważnym elementem jest to, aby jak najszybciej starać się wyprowadzać gońca „od króla”, po to aby mieć możliwość szybkiej roszady 😊
Jak rusza się goniec?
Ruch gońca jest bardzo prosty. Goniec porusza się cały czas po skosie, nie zmieniając koloru pól po których chodzi. Na grafice obok można zauważyć przykład możliwości gońca. Dodatkowo bez problemu może przechodzić przez pola atakowane – w przeciwieństwie do króla.
Oczywiście, największą kontrolę nad pozycją sprawuje w centrum. Dzięki temu może wziąć pod kontrolę długą przekątną oraz kluczowe punkty w obozie przeciwnika.
Kiedy gońce są najsilniejsze?
Nie da się ukryć, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jednak w szachach przyjmowana jest jedna bardzo ogólna reguła. W większości przypadków gońce lepiej czują się w pozycjach otwartych. Dzięki braku blokady, mają dość duży nacisk na wielu polach szachownicy. Oczywiście, czasami zdarza się, że prowadzimy atak tylko na jednym skrzydle, co tak naprawdę pozwala nam na pozwolenie skupienia wszystkich sił na jednym skrzydle.
Jak efektywnie korzystać z gońców?
- Staraj się ustawiać swoje pionki na kolorze pól przeciwnym do koloru Twojego gońca,
- Gońce bardzo dobrze czują się kontrolując centrum, dlatego staraj się aby zajmowały te przekątne, które mają realny wpływ na centrum,
- Posiadając przewagę gońców w pozycji, staraj się dążyć do jej otwierania.
Różnobarwne gońce zawsze remisowe?!
W społeczności szachowej przyjęło się bardzo popularne stwierdzenie, że pozycje z różnobarwnymi gońcami (np. Białe mają białopolowego gońca a Czarne posiadają czarnopolowego) są remisowe. Nie da się ukryć, że jest w tym ziarno prawdy. Jednakże, jestem w stanie poprzeć tę tezę tylko częściowo. Bez cienia wątpliwości, końcówki z różnobarwnymi gońcami mają ogromne tendencje do bycia remisowymi – można powiedzieć że 80% końcówek tego typu (czyli tylko z różnobarwnymi gońcami) kończy się pokojowym wynikiem.
Jednak mogłem się dość boleśnie przekonać o tym, że różnobarwne gońce niekoniecznie oznaczają remis. Z błędu wyprowadził mnie nie kto inny jak Bartosz Soćko – multimedalista Mistrzostw Polski oraz trener Polskiej Kadry narodowej!
Pomimo tego, że w tej partii miałem różnobarwne gońce, to jednak sama końcówka była dla mnie koszmarna! Od samego początku byłem skazany na obronę oraz czekanie na okazję. Jednak jak się pewnie domyślacie, po zakończeniu fazy otwarcia byłem już bez szans – jedyną okazję jaką miałem to właśnie w debiucie!
Czyli możemy definitywnie stwierdzić że jesteśmy skazani na remis? Absolutnie nie! Paradoksalnie, to właśnie różnobarwne gońce w grze środkowej pozwalają na przeprowadzenie skutecznego ataku. Wynika to z faktu, że posiadamy „dodatkową” figurę w akcji.
Co przez to rozumiem?
Dzięki temu, że gońce kontrolują inne pola (jeden goniec kontroluje białe, a przeciwnika czarne) możemy przeprowadzić skuteczny atak na punkt przeciwny do koloru gońca przeciwnika. Trochę skomplikowane, ale już spieszę z wyjaśnieniem. Jak można zobaczyć na grafice poniżej, mamy typową sytuację z gry środkowej.
Pomimo tego, że w pozycji zachowana jest równowaga materialna to jednak Białe stoją na pozycji wygranej! Wynika to z faktu, że posiadamy zdecydowanie większy nacisk po białych polach – w szczególności na punkt „f7”. Występowanie różnobarwnych gońców pozwala nam na przeprowadzenie decydującego ataku. Dlatego należy być bardzo ostrożny w ocenie pozycji przy różnobarwnych gońcach! Może się szybko okazać, że sytuacja jednej ze stron jest o wiele gorsza niż pierwotnie myśleliśmy.
Fianchetto – co to za potrawa?
Jak dobrze by to nie brzmiało, muszę Was zasmucić – fianchetto to nie potrawa, a specjalne ustawienie gońca w pozycji 😊
Na szachownicy wyróżniamy dwie najdłuższe przekątne (obrazek obok):
- Przekątną a1-h8
- Przekątną h1-a8
Dlaczego najdłuższe? Z uwagi na to że przecinają szachownicę w „pół” oraz posiadają najwięcej pól ze wszystkich przekątnych na szachownicy 😉
Samo ustawienie gońca po długiej przekątnej – w nomenklaturze szachowej nazywamy to „fianchetto’waniem”, niesie za sobą szereg korzyści.
Przede wszystkim goniec ma skalp na całą szachownicę, przecinając wszystkie punkty kluczowe. Dodatkowo, przy zrobieniu roszady, mamy bardzo silny fortel obronny, który może być w większości przypadków przełamany tylko za pomocą wymiany gońca fianchettowanego.
Niestety, ale jak dobrze by to nie brzmiało, musimy godzić się z pewnymi minusami. Pozycje powstające są raczej spokojne, przez co w dużej mierze redukujemy swoje szanse gry na zwycięstwo. Z drugiej jednak strony, szanse na to że przegramy partię są skrajnie niskie 😉 musiałoby się wydarzyć coś naprawdę dziwnego abyśmy zostali szybko przełamani posiadając fianchettowanego gońca.
Jak można wywnioskować z przeczytanych informacji – gońce są bardzo użytecznymi figurami. Największym wyzwaniem jest prawidłowa ocena pozycji oraz kierowanie działań w takim kierunku, abyśmy mogli wykorzystać jego potencjał do maksimum.