Wieża

Druga, po hetmanie, ciężka figura w szachach. Podstawowa wartość przypisana wynosi 5 punktów. Jej rola objawia się głównie w debiucie – podczas roszady oraz w końcówce, kiedy zaczyna asystować w działaniach operacyjnych. W grze środkowej stara się wspierać siły poprzez kontrolę otwartych i półotwartych linii.

Pozycja początkowa wież

Wieże w pozycji wyjściowej (pozycja początkowa na szachownicy) znajdują się odpowiednio:

Białe – pola „a1” i „h1” (na zielono)
Czarne – pola „a8” i „h8” (na czerwono)

W dużym skrócie – wieże znajdują się w samych rogach szachownicy. Dzięki temu będzie bardzo prosto zapamiętać w jaki sposób poprawnie ustawić figury 😊

Jak rusza się wieża?

Wieża jest w pewnym sensie, okrojoną wersją hetmana. Porusza się w bardzo prosty sposób:

Pion
Poziom

Ubierając to w bardziej uproszczony sposób – wieża chodzi w „górę” i „dół” oraz na boki. Ważną uwagą jest to, że wieża może przechodzić przez pola atakowane, ale niestety nie ma opcji aby przeskakiwać na figurami.

Wieża w debiucie

Wieża jako figura dość późno włącza się do akcji. Wynika to z faktu, że jest zablokowana przez swoje figury oraz piony. Przez to, na samym początku partii jest dość trudno uzyskać z niej jakąś konkretną wartość. Nie można jednak zapominać o jej bardzo ważnej roli w debiucie. Wieża w debiucie umożliwia zrobienie roszady. To właśnie dzięki temu manewrowi jesteśmy w stanie zabezpieczyć naszego króla i kontynuować działania w pozycji. Oczywiście, naszym priorytetem powinno być włączenie wszystkich sił, dlatego też jedną z lepszych opcji jest ustawienie wież w taki sposób aby broniły konkretne punkty w pozycji lub brały pod obserwację centrum.

Jak efektywnie korzystać z wieży?

Gdy na szachownicy są otwarte linie, staraj się przejąć je swoimi wieżami,
Aktywizuj wieżę w końcówce,
Najlepszym i najagresywniejszym wykorzystaniem wieży jest przejęcie 7 (grając Białymi) lub 2 (grając Czarnymi) linii.

Końcówka wieżowa

Wedle statystyk, końcówki wieżowe odpowiadają za około 50% wszystkich powstających końcówek. Nie, nie pomyliłem się. Nie jest to 5% albo 15%, a cała POŁOWA powstających końcówek w szachach! Dlatego tak istotne jest aby chociaż w sposób podstawowy zrozumieć i wykorzystywać podstawowe reguły panujące w tym typie końcówki.

Najważniejszą rzeczą jaką trzeba robić, to maksymalne aktywizowanie wież w końcówce. W większości przypadków to właśnie aktywność odgrywa kluczową rolę. Dobry przykładem będzie sytuacja, która przydarzyła mi się podczas turnieju w Skalicy.

Jak można zauważyć, przedstawione zostały 2 sytuacje w końcówce wieżowej. Jednak, różnica pomiędzy pozycjami jest przeogromna. W pierwszym przypadku jest równowaga materialna (taka sama ilość pionów i figur), zaś na drugim diagramie Czarne stoją bez dwóch pionków. Wedle oceny komputera, pozycja pierwsza (tam gdzie jest równowaga materialna) jest przegrana! Głównym czynnikiem jest ogromna pasywność czarnej wieży. Przy optymalnej grze ze strony Białych, Czarne nie powinny mieć najmniejszych szans na ratunek. Z drugiej jednak strony mamy pozycję bez pionów, gdzie Czarne w zamian za straty materialne posiadają niesamowicie aktywne figury – wieża na drugiej linii odcinająca króla oraz czarny król starający się atakować słabe piony Białego. I jak już się pewnie domyślacie – komputer ocenia tą sytuację na kompletnie równą! Ofiara dwóch pionków która nastąpiła, pozwoliła na aktywizację figur oraz przechwycenie inicjatywy. Ciekawe jest to, że obie pozycje pochodzą z tej samej partii 😊. Finalnie, po wielu defensywnych ruchach partię udało się zremisować 😉

Klasyczna końcówka wieżowa – „MOSTEK”

Pisząc o wieżach i wykorzystaniu ich w końcówce nie mogę pominąć jakże istotnego tematu, a mianowicie MOSTKA. Jest to podstawowa technika realizacji przewagi W+P vs W. Dlaczego akurat ta pozycja? Z uwagi na częstość występowania tej pozycji w praktyce turniejowej. Wiele osób znając dokładnie realizację takiej pozycji, stara się robić transpozycję do właśnie tej końcówki. Przyznam szczerze, że w przeciągu mojej kariery turniejowej była to jedna z najczęstszych pozycji, którą miałem okazję realizować 😉, dlatego tak istotne jest poznanie niezbędnych elementów do wygrywania tej sytuacji na szachownicy. A więc przechodząc do konkretów:

Cel

Postawienie „mostu” zrobionego z króla i wieży w celu promocji piona.

Kiedy stosujemy?

– Gdy powstaje końcówka Wieża + Pion vs Wieża

– Gdy pion nie jest bandowy

Wzorcowym przykładem mostka jest pozycja przedstawiona obok. Dzięki wykorzystaniu króla oraz wieży udało się zablokować atak wieży przeciwnika na naszego pionka oraz utorowaliśmy mu drogę do pola przemiany. Wszystko wygląda pięknie, ale jak doprowadzić do takiej pozycji?

Przede wszystkim musimy wyjść z pozycji „wyjściowej”, z pozycji która pozwala na zastosowanie metody MOSTKA. Klasycznym przykładem będzie pozycja poniżej, gdzie przedstawiony zostanie plan „krok po kroku” jak to zrobić.

Aby wygrać taką pozycję, musimy zrealizować 3 bardzo istotne elementy w pozycji:

Odciąć Króla przeciwnika o co najmniej o dwie linie od pionka – pomiędzy królem przeciwnika a naszym pionkiem muszą być przynajmniej 2 linie odstępu,2
Doprowadzenie pionka na siódmą/drugą linię (w zależności jakim kolorem gramy),
Postawienie wieży na 4 lub 5 linii, ciągle odcinając króla przeciwnika.

Gdy zrealizujemy te trzy punkty, pozycja mimowolnie będzie wygrana. Cały proces można zobaczyć w partii poniżej.

Bardzo istotne jest to, aby te punkty realizować w tej, podanej kolejności. Dzięki temu nie pozwolimy na żadne szanse remisu oraz realizacja będzie bardzo prosta. Ogólnie najważniejszym elementem jest odcięcie króla, ponieważ przy innych elementach asystuje król i z tym nie powinno być problemu. Jednak, jeśli wpuścimy króla przeciwnika zbyt blisko piona, to może powstać sytuacja remisowa np. Pozycja Philidora – o której będzie więcej w innych materiałach 😊

Oczywiście w tym typie pozycji jest wiele niuansów, ale zależy mi na tym aby każdy rozumiał koncepcję oraz 3 niezbędne kroki do realizacji tego typu techniki. Przyznam szczerze, że widziałem zbyt dużo sytuacji w których jedna ze stron po prostu nie umiała zastosować tej metody, przez co niepotrzebnie remisowała zamiast wygrać. Mam nadzieję, że teraz Wy będziecie mogli bez większych problemów poradzić sobie z taką sytuacją na szachownicy 😉