Hetman
Porównując wszystkie figury w szachach, można śmiało powiedzieć, że hetman, zaraz po królu jest zaliczany jako jedna z najbardziej wartościowych figur na szachownicy. Sama jego użyteczność określana jest na 9 punktów, jednak wszystko zależy od sytuacji na szachownicy. Niezaprzeczalnym faktem jednak jest, że hetman jest figurą ciężką oraz najważniejszą siłą ofensywną. Dzięki mobilności oraz ogromnej kontroli pól, może w jednej chwili kontrolować działania i wywierać presję na obu skrzydłach szachownicy. Dlatego też, ofensywni zawodnicy w większości przypadków zostawiają hetmana na „desce” aby móc konstruować niebezpieczny atak.
Pozycja początkowa Hetmanów
Hetman w pozycji wyjściowej (pozycja początkowa figur na szachownicy) znajduje się odpowiednio:
- Biały hetman na polu d1 (zaznaczony na zielono)
- Czarny hetman na polu d8 (zaznaczony na czerwono)
Samo pozycjonowanie hetmana nie jest trudne, po prostu należy znaleźć linię „d” a następnie linię „1” lub „8” i będziemy dokładnie wiedzieć gdzie powinien stać hetman. Dodatkowo, warte zapamiętania jest to, że hetman zawsze stoi koło króla w pozycji początkowej. Dzięki temu mamy pewność, że nie pomylimy się przy układaniu figur na szachownicy.
Jak rusza się Hetman?
Mając wiedzę o pozycji wyjściowej hetmana, można śmiało przejść do tego jak się porusza. Otóż sprawa jest stosunkowo prosta. Hetman to kombinacja ruchów gońca i wieży. Po prostu musimy połączyć to jak ruszają się te dwie figury i zadanie mamy z głowy. Jednak, jeśli jeszcze nie mamy co do tego pewności, to hetman porusza się we wszystkie możliwe kierunki:
- Pion (zaznaczone na zielono)
- Poziom (zaznaczone na żółto)
- Po skosie (zaznaczone na czerwono)
Jak już możemy zauważyć, hetman to figura szalenie mobilna i mogąca w bardzo łatwy sposób przedostać się z jednego skrzydła na drugie. Warte odnotowania jest to, że hetman nie może przeskakiwać nad figurami, czyli nie jest w stanie przeskoczyć nad swoim pionkiem aby dostać się na konkretną część szachownicy. Dobrą informacją jest to, że hetman w przeciwieństwie do króla, może przechodzić przez pola atakowane.
Hetman w ataku i obronie
Niewątpliwie, aby wykorzystać pełny potencjał hetmana należy przejść do ataku. Mnogość możliwości oraz ogromna kontrola, którą oferuje jest nieprównywalna w stosunku do innych figur. Warto pamiętać o tym, że hetman jest świetną figurą ofensywną, ale nie może iść jako pierwszy – to tak jakby generał wojska wyruszał w pierwszej linii. Takie rzeczy nie zdarzają się w dobrze zorganizowanej armii 😉
Tak jak na przykładzie obok – na początku zostały zaangażowane inne figury, które wspierały hetmana w atakowaniu króla Białego.
Jeśli chodzi jednak o obronę, to również sprawa nie jest taka prosta. Spotyka się przeróżne sytuacje w partii szachowej, co nie pozwala odpowiedzieć wyczerpująco na pytanie jak odpowiednio pozycjonować hetmana w obronie. Z reguły kiedy mamy możliwość, warto angażować do obrony figury, które są mniej warte (wieże, gońce, skoczki). Kiedy jednak jesteśmy zmuszeni do odwrotu hetmanem, warto wybierać te pola, które będą dla niego aktywniejsze, bliżej centrum z którego będzie miał „skalp” na całą szachownicę.
Jak efektywnie korzystać z hetmana?
- Stawiaj hetmana bliżej centrum – ze środka szachownicy będzie miał większą ilość możliwości,
- Nigdy nie atakuj samym hetmanem – ta ofensywna figura potrzebuje wsparcia innych figur. Jednakże w większości przypadków to właśnie hetman zadaje ostateczny cios,
- Staraj się aby hetman nie był pierwszą figurą atakującą – gdy skupiamy się na jakimś punkcie w pozycji, lepiej aby inne figury były gotowe jako pierwsze poświęcić się lub zrobić miejsce dla hetmana.
Hetman vs 2 wieże
Jednak szachy są na tyle skomplikowaną grą, że nie można podchodzić do tego zerojedynkowo.
Wyróżnia się dwie podstawowe sytuacje w których można ocenić czy warto oddać hetmana za dwie wieże czy też nie:
- Pozycja zamknięta – w tym scenariuszu lepiej sprawdza się hetman. Z uwagi na brak otwartych linii oraz natychmiastowych przełomów, hetman ma o wiele większą swobodę działania oraz łatwiejszy dostęp do obozu przeciwnika. W takiej sytuacji strona z 2 wieżami stara się otwierać grę, a strona z hetmanem dąży do zamknięcia pozycji i ataku po słabościach pól.
- Pozycja otwarta – zdecydowanie w takich warunkach lepiej sprawdzają się wieże. Otwarte linie oraz szeroki wachlarz możliwości dają więcej szans stronie z wieżami. Wynika to z tego, że 2 wieże mogą zaatakować dany punkt dwa razy a hetman wybroni tylko raz, co automatycznie daje przewagę stronie z większym naciskiem.
Oczywiście należy pamiętać, żeby nie podchodzić do tego tak liniowo. Czasami zdarzy się sytuacja, że hetman będzie silniejszy w otwartej pozycji i na odwrót. Jest to bardziej ogólny przewodnik do tego, aby wiedzieć którą wersję rozpatrzyć w danej sytuacji.
Idealna para atakujących – Hetman + Skoczek
Mówiąc o ataku, nie można zapomnieć o wspomnieniu o najsilniejszym duecie w szachach. Jest to hetman ze skoczkiem. Dlaczego akurat hetman i skoczek?
Z uwagi na ich właściwości. Skoczek jest jedyną figurą, która porusza się w schemacie litery „L” i może przeskoczyć nad siłami wroga stwarzając bardzo nieprzyjemne groźby. Hetman nie posiada takiej właściwości, ale w zamian za to ma cały arsenał innych figur (wieżę + gońca). Skoczek w takich warunkach stanowi idealne dopełnienie siły ofensywnej hetmana.
Wiele partii zostało wygranych, dzięki połączeniu tylko Hetmana i Skoczka.
Klasycznym motywem kończącym dla hetmana + skoczka jest mat Beniowskiego. Jest to moment w którym to jedna ze stron oddaje hetmana (przy asyście skoczka) po to aby zaciągnąć figurę przeciwnika w odpowiednie miejsce oraz w następnym ruchu dać mata. Nie ukrywając, jest to jedna z najprzyjemniejszych form wygrania partii 😉
Dlatego jak tylko macie taką możliwość, trzeba to wykorzystać, bo wiele okazji nie będzie!
Hetman w końcówce
Czasami zdarzy się sytuacja, że hetmany pozostaną na szachownicy aż do samej końcówki.
Co wtedy z nimi robić?
Otóż w większości przypadków, kierujemy tą figurę w stronę naszych głównych działań. Gdy sytuacja jest mniej klarowna, zawsze dobrym pomysłem jest „centralizacja” – czyli postawienie tej figury w centrum, czy też okolicy centrum aby miała jak największy wachlarz możliwości oraz kontrolę obu skrzydeł na szachownicy.
Dobrym przykładem jest pozycja z mojej partii w Krakowie (grałem Czarnymi).
Patrząc czysto matematycznie – sytuacja materialna na szachownicy jest równa. Jednak należy zauważyć jedną, znaczącą różnicę jaką jest pozycjonowanie Hetmana grającego czarnymi. Białe mają hetmana na pierwszej linii, gdzie jego odpowiednik znajduje się w ścisłym centrum i bierze pod atak wszystkie istotne elementy w pozycji.
Komputer ocenia pozycję na kompletnie wygraną – i dokładnie takim wynikiem zakończyła się ta partia. Najciekawsze jest to, że taki detal przesądził o wyniku partii. Dlatego też, tak istotne jest maksymalne aktywizowanie naszych figur!
To by było na tyle jeśli chodzi o podstawowe informacje dotyczące hetmana. Najważniejsze jest to aby pamiętać do czego i w jaki sposób wykorzystywać hetmana w partii szachowej. Jeśli spodobał ci się ten temat – serdecznie zapraszam do kolejnych wpisów.